ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΧΡΟΝΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥΣ

ΘΕΑΤΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

1.Ο Henri Meschonnic επισημαίνει ότι η ποίηση καλλιεργεί (και καλλιεργείται με) τον ρυθμό. Ωστόσο, παραμένει ανοιχτό το ζήτημα πώς αναδύεται ο ρυθμός, δηλαδή πώς ο χρόνος και ο χώρος λειτουργούν για να πραγματοποιηθούν οι διαδοχές, οι (α)συνέχειες και οι διάρκειες. Η Βασιλική Ράπτη πριμοδοτεί το χώρο και επισυνάπτει το χρόνο.

2.Η αναφορά της στον Stéphane Mallarmé υπενθυμίζει ότι η τυπωμένη σελίδα αποτελεί μια ιδιότυπη θεατρική σκηνή και έτσι η ποιήτρια καθίσταται σκηνοθέτρια του νοήματος. Τα γράμματα και οι λέξεις είναι ταυτόχρονα και τα πρόσωπα του δράματος και τα σκηνικά. Πάνω στη λευκή σελίδα, οι τοποθετήσεις των τυπογραφικών στοιχείων θα επιτρέψουν στο ποίημα να «κατασκευαστεί», ως σχήμα, ως σύνθεση, ως όχημα νοήματος, και τέλος,ως πολλαπλός τελεστής νοημάτων, πληροφοριών και φορτίσεων.

3.Η παράθεση των γραμμάτων και των λέξεων θα γίνει ο καθοδηγητής του βλέμματος του αναγνώστη, θα τον οδηγήσει σε πολλαπλές σαρώσεις των τυπωμένων σελίδων και στην ανέλιξη αυτών των σαρώσεων, αυτών των σύνθετων αναγνώσεων, θα μορφοποιηθούν επίπεδα σημασιών, αφορμές συναισθημάτων και ευκαιρίες απόλαυσης. Η Βασιλική Ράπτη καλεί τον συνοδοιπόρο – αναγνώστη να την ακολουθήσει στην «αρχαιολογική» της εξερεύνηση των θραυσμάτων , ως σύμπλεγμα λέξεων – γραμμάτων και ως εικόνες.

4.Εξάλλου το βιβλίο ανοίγει με αναφορές στο φως, μ’ αυτό τον τρόπο η ποιήτρια μετατρέπεται σε ιέρεια αφιερωμένη στην τελετουργία ανάδειξης του πρωταρχικού και του αρχέγονου. Οι εκκλήσεις (άμεσες ή έμμεσες) στο φως είναι συνεχείς , ωστόσο τα ποιήματα δεν καταδεικνύουν την λυτρωτική δύναμη του (Ελληνικού) αλλά υπονοούν τη δομική εμβέλεια του.

5.Φως εκ φωτός , οπωσδήποτε για το φώς το ίδιο.

6.Σύμφωνα με μια παραδοχή η ποίηση δεν είναι παρά μια ιδιότυπη άσκηση αναπνοής: η αναπνοή ως βιο – φυσιολογική λειτουργία, η αναπνοή ως μηχανισμός ζωής, η αναπνοή ως θεμελιακή μεταφορά για την κατανόηση των μηχανισμών που εξασφαλίζουν την επιβίωση του σύμπαντος. Τα ποιήματα της Βασιλικής Ράπτη προσφέρονται , ως ασκήσεις ποιητικής πνοής – αναπνοής. Η τοποθέτηση των σημαινόντων στα ποιήματα της παραπέμπουν σε λανθάνουσα σειρά αρμονικών και παραρμονικών συμβάντων, ως μια πυθαγόρεια ανάμνηση .

7.Η σειρά αυτή οδηγεί και στην (και προϊδεάζει) άμεση μουσική αξιοποίηση των ποιημάτων από τον μουσικό Κώστα Ρεκλείτη. Βέβαια, στις σύγχρονες κοινωνίες η διαίρεση εργασίας είναι πολύ προχωρημένη και ο ποιητής ή η ποιήτρια (στη περίπτωση μας) επικεντρώνει την αξιοσύνη του (της) στην επεξεργασία του γλωσσικού υλικού, ενώ σε άλλες κοινωνίες (πχ στη κινεζική παράδοση), η ποίηση ήταν έντονα συνδεδεμένη με τη μουσική και ιδιαίτερα με το τραγούδι. Επιπλέον, στην κινέζικη παράδοση οι ποιήτριες ήταν εξαιρετικές μουσικοί και τραγουδίστριες και τα κριτήρια ποιότητας ήταν πάρα πολύ αυστηρά και για τις τρεις συνιστώσες της έκφρασης: ποίηση, μουσική τραγούδι. Γίνεται έτσι πιο σαφής και ο τίτλος του βιβλίο. Τα ποιήματα της Ράπτη είναι εν δυνάμει πρό-μουσικά σχήματα, έτοιμα να μεταμορφωθούν σε μουσικό υλικό και τραγούδι.

8.Η «καλή» μουσικότητα συνοδεύεται με τη καληγραφή-α καθώς η ποιήτρια φροντίζει να κατανείμει τα γράμματα και τις λέξεις ,ώστε το ποίημα να εμπλουτιστεί με εικονιστική λάμψη και αποκτήσει και ένα ακόμη επίπεδο νοήματος.

9.Πολλές φορές, η ποιήτρια αναφέρεται στην Ελληνική μυθολογία (πχ Κόρες , Μέδουσα, Πηνελόπη) και μάλιστα δυο φορές στην Ινώ τη Λευκοθέα , την ημίθεα που βοηθάει τους ναυαγούς και τους ναυτικούς εν κινδύνω. Ο Οδυσσέας πριν φθάσει στο νησί των Φαιάκων, πήρε δύναμη και κουράγιο - χάρη στην Ινώ- που τον πλησίασε με τη μορφή χελιδονιού δίνοντας του ένα μαντήλι. Τα ποιήματα της Ράπτη δημιουργούν ένα άυλο περιδέραιο για να υποστηρίξει τον αναγνώστη στην περιπέτεια της περιπλάνησης του στο αρχιπέλαγος των λέξεων και των λεκτικών συμπλόκων.

10.Η ποιήτρια Βασιλική Ράπτη καταπιάνεται με το γράμμα και τη λέξη αλλά ταυτόχρονα κυοφορεί το σχήμα και τον ρυθμό, στρέφει δηλαδή τη προσοχή της στο παρελθόν και στο παρόν-μέλλον, στην απαρχή και την ανέλιξη.

Δημοσθένης Αγραφιώτης

Ποιητής, Καλλιτέχνης

Διαμέσων (intermedia artist)